Cổng cổ ở làng Yên Trường - Ảnh dantri.vn
Vào một ngày mùa đông se lạnh, khi năm sắp kết thúc, chúng tôi bắt đầu cuộc hành trình đầy mê hoặc đến làng cổ Yên Trường. Chỉ cách trung tâm Hà Nội nhộn nhịp 30km, ngôi làng này mang đến cái nhìn thoáng qua về tấm thảm phong phú về lịch sử và di sản văn hóa của Việt Nam, với nhiều công trình kiến trúc cổ kính được xây dựng bằng khối đá ong.
Theo các bậc cao niên, Yên Trường là một ngôi làng cổ có niên đại từ thời hai bà Trưng vào năm 40 sau Công nguyên. Ngoài ra, làng còn là nơi có các di tích Bãi Pháo, Bãi Giỗi, nơi diễn ra những trận chiến ác liệt giữa quân Quân của hai Bà Trưng và nhà Đông Hán.
Xét về ý nghĩa lịch sử và vẻ đẹp kiến trúc, ngôi làng sánh ngang với các làng cổ nổi tiếng như Đông Ngạc và Đường Lâm. Bước vào làng, chúng tôi bị mê hoặc bởi những cánh cổng cổ kính, những chiếc giếng cổ và những không gian thân mật phủ đầy rêu dọc theo những con hẻm nhỏ. Người dân địa phương ở đây mộc mạc và mến khách.
Dân làng Nguyễn Gia Tứ bày tỏ: “Người Yên Trường rất có ý thức bảo tồn những giá trị xưa. Vì vậy, trong khi nhiều nơi nỗ lực giữ lại di sản thì chúng tôi đã bảo tồn được phần lớn những giá trị của mình. Đường làng, cổng nhà, nhà cổ, hàng rào vẫn còn khá nguyên vẹn."
 |
|
Một trong nhiều bức tường đá ong được tìm thấy khắp làng. - Ảnh vietnamnet.vn |
Những con hẻm nhỏ rợp bóng những ngôi nhà cổ xây bằng đá ong. Hơn chục ngôi nhà này có cổng bằng đá ong có tuổi đời từ 100 đến 200 năm. Tường, hàng rào và cổng nhà không được trang trí cầu kỳ hay sặc sỡ mà thay vào đó, những bức tường đá ong màu sáp mật ong chiếm ưu thế khắp các con hẻm.
Giữa những ngôi nhà xi măng, Yên Trường vẫn kiêu hãnh trưng bày những ngôi nhà đá ong cổ kính rêu phong. Những bức tường đá ong phong hóa hiện lên những mảng màu vàng, đen và xanh rêu, giống như một bức tranh trừu tượng. Những ngôi nhà này được xây dựng theo kiểu nhà vườn miền Bắc, có sân vườn rộng rãi được trang trí bằng hàng cau và cây bưởi thơm.
Dân làng giải thích rằng sự phong phú của các ngôi nhà bằng đá ong trong làng là do có sẵn đá ong làm nguyên liệu thô bên dưới lòng đất của làng. Dân làng coi đây là báu vật trời cho dù hiện nay nguyên liệu không còn để khai thác. Tuy nhiên, những ngôi nhà vẫn là minh chứng cho những gì đất đai đã ban tặng, mang giá trị của thời gian.
Giếng cổ ở làng Yên Trường. – Ảnh dantri.vn
Ngôi làng còn là nơi có 9 chiếc giếng cổ. Một số người lớn tuổi cho biết, trước đây toàn xã có tới 99 cái giếng. Hầu hết các giếng này đều được tạo ra một cách tự nhiên, giải phóng nước ngầm từ các lớp đá ong – nước trong, mát và sạch.
Điểm thu hút đáng chú ý ở làng là ngôi đình cổ. Phục vụ như một biểu tượng nổi bật về ý nghĩa lịch sử và văn hóa của làng, nó được dành riêng cho vị thần tôn kính Cao Sơn Quý Minh, người được coi là người giám hộ của làng. Thời Pháp thuộc, ngôi đền chịu số phận bi thảm bị thiêu rụi. Tuy nhiên, dân làng đã cố gắng bảo vệ chiếc chuông đồng lớn bằng cách dìm nó xuống ao làng. Điều đáng chú ý là chiếc chuông vẫn tồn tại cho đến ngày nay và âm thanh vang vọng của nó vang vọng khắp ngôi làng và xa hơn khi thu phí.
Đình Yên Trường đã được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia. – Ảnh laodongthudo.vn
Khi khám phá ngôi làng, chúng tôi nhận thấy những ao hồ được quy hoạch tỉ mỉ tạo nên cảnh quan tuyệt đẹp và mang đến bầu không khí mát mẻ. Ao cá của Chủ tịch Hồ Chí Minh, hay còn gọi là hồ làng, nằm gần cổng đình. Giữa hồ có một vùng đất nổi tựa như một ốc đảo thơ mộng.
Một phần không thể thiếu trong nét quyến rũ của Yên Trường là những “hàng rào xanh” mộc mạc và độc đáo được hình thành khi những cây dây leo phủ kín những bức tường đá ong, càng làm tăng thêm nét đặc sắc của ngôi làng.
Một trong những “hàng rào xanh” quyến rũ của Yên Trường. — Ảnh nhipsonghanoi.hanoimoi.vn
“Tôi đã dặn dò con cháu phải cố gắng gìn giữ di sản của tổ tiên bằng mọi giá, không bao giờ được tiêu hủy, bán đi”, Kỳ nhấn mạnh. VNS
