Bình Dương

TỈNH BÌNH DƯƠNG 

Bình Dương là một tỉnh thuộc miền Đông Nam Bộ, diện tích tự nhiên 2.695,22km2 (chiếm khoảng 0,83% diện tích cả nước, khoảng 12% diện tích miền Đông Nam Bộ). Dân số 1.482.636 người (1/4/2009), mật độ dân số khoảng 550 người/km2.

Địa lý

Bình Dương là một tỉnh nằm ở vị trí chuyển tiếp giữa sườn phía nam của dãy Trường Sơn, nối nam Trường Sơn với các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long; là tỉnh bình nguyên có địa hình lượn sóng yếu từ cao xuống thấp dần từ 10m đến 15m so với mặt biển. Vị trí trung tâm của tỉnh ở vào tọa độ địa dư từ 10^o-50’-27’’ đến 11^o-24’-32’’ vĩ độ bắc và từ 106^o-20’ đến 106^o25’ kinh độ đông.

Vùng đất Bình Dương tương đối bằng phẳng, thấp dần từ bắc xuống nam. Nhìn tổng quát, Bình Dương có nhiều vùng địa hình khác nhau: vùng địa hình núi thấp có lượn sóng yếu, vùng có địa hình bằng phẳng, vùng thung lũng bãi bồi ... Có một số núi thấp, như núi Châu Thới (huyện Dĩ An), núi Cậu (còn gọi là núi Lấp Vò) ở huyện Dầu Tiếng… và một số đồi thấp.

Các quy luật tự nhiên tác động lên vùng đất này tạo nên nhiều dạng địa mạo khác nhau: có vùng bị bào mòn, có vùng tích tụ (do có sự lắng đọng của các vật liệu xâm thực theo dòng chảy), có vùng vừa bị bào mòn, vừa tích tụ và lắng đọng. Nguyên nhân chủ yếu là do nước mưa và dòng chảy tác động trên mặt đất, cộng với sự tác động của sức gió, nhiệt độ, khí hậu, sự sạt lở và sụp trượt vì trọng lực của nền địa chất. Các sự tác động này diễn ra lâu dài hàng triệu năm.

Khí hậu

Khí hậu ở Bình Dương cũng như chế độ khí hậu của khu vực miền Đông Nam Bộ: nắng nóng và mưa nhiều, độ ẩm khá cao. Đó là khí hậu nhiệt đới gió mùa ổn định, trong năm phân chia thành hai mùa rõ rệt: mùa khô và mùa mưa. Mùa mưa thường bắt đầu từ tháng 5 kéo dài đến cuối tháng 10 dương lịch.

Vào những tháng đầu mùa mưa, thường xuất hiện những cơn mưa rào lớn, rồi sau đó dứt hẳn. Những tháng 7,8,9, thường là những tháng mưa dầm. Có những trận mưa dầm kéo dài 1-2 ngày đêm liên tục. Đặc biệt ở Bình Dương hầu như không có bão, mà chỉ bị ảnh hương những cơn bão gần.

Nhiệt độ trung bình hàng năm ở Bình Dương từ 26^oC-27^oC. Nhiệt độ cao nhất có lúc lên tới 39,3^oC và thấp nhất từ 16^oC-17^oC (ban đêm) và 18^oC vào sáng sớm. Vào mùa nắng, độ ẩm trung bình hàng năm từ 76%-80%, cao nhất là 86% (vào tháng 9) và thấp nhất là 66% (vào tháng 2). Lượng nước mưa trung bình hàng năm từ 1.800-2.000mm. Tại ngã tư Sở Sao của Bình Dương đo được bình quân trong năm lên đến 2.113,3mm.

Văn hóa – du lịch

Cùng với sự phát triển kinh tế ấn tượng, Bình Dương còn được biết đến với bề dày văn hóa đa dạng, phong phú, mang nhiều nét chung của dòng chảy văn hóa – lịch sử phương Nam nhưng vẫn có những nét riêng độc đáo. Hiện tỉnh có 12 di tích lịch sử, văn hóa cấp quốc gia, 44 di tích lịch sử, văn hóa cấp tỉnh. Vốn là một vùng đất đậm nét văn hóa truyền thống, Bình Dương ghi dấu với nhiều sản phẩm thủ công đặc sắc, được chế tác từ những làng nghề có tuổi đời hơn 300 năm, tiêu biểu như làng mộc, chạm khắc gỗ ở Chánh Nghĩa, Phú Thọ; làng gốm sứ ở Lái Thiêu, Tân Phước Khánh; làng sơn mài ở Tương Bình Hiệp…

Bình Dương còn nổi tiếng với các danh lam, thắng cảnh, các khu du lịch, các lễ hội truyền thống như vườn trái cây Lái Thiêu, khu du lịch Núi Cậu – Lòng hồ Dầu Tiếng, khu du lịch Lạc cảnh Đại Nam Văn hiến, lễ hội Chùa Bà Thiên Hậu… Về ẩm thực, Bình Dương nổi tiếng với nhiều món ăn đặc sản nổi tiếng như: bánh bèo bì, bánh khọt, nem Lái Thiêu, gà quay xôi phồng, gỏi gà măng cụt, gỏi ngó lục bình trộn tôm thịt, cháo môn lươn, bò nướng ngói, lẩu bò nhúng mắm ruốc, bún tôm… Đặc biệt, thương hiệu Bánh bèo Mỹ Liên ở chợ Búng (thành phố Thuận An) với lịch sử hơn 100 năm được công nhận là 1 trong 10 đặc sản Việt Nam đạt giá trị ẩm thực châu Á.

Giao thông

Bình Dương là một tỉnh có hệ thống giao thông đường bộ và đường thủy rất quan trọng nối liền giữa các vùng trong và ngoài tỉnh. Trong hệ thống đường bộ, nổi lên đường quốc lộ 13 – con đường chiến lược cực kỳ quan trọng xuất phát từ thành phố Hồ Chí Minh, chạy suốt chiều dài của tỉnh từ phía nam lên phía bắc, qua tỉnh Bình Phước và nối Vương quốc Campuchia đến biên giới Thái Lan. Đây là con đường có ý nghĩa chiến lược cả về quân sự và kinh tế.

Đường quốc lộ 14, từ Tây Ninh qua Dầu Tiếng đi Chơn Thành, Đồng Xoài, Bù Đăng (tỉnh Bình Phước) xuyên suốt vùng Tây Nguyên bao la, là con đường chiến lược quan trọng cả trong chiến tranh cũng như trong thời kỳ hòa bình xây dựng đất nước. Ngoài ra còn có liên tỉnh lộ 1A từ Thủ Dầu Một đi Phước Long (Bình Phước); Liên tỉnh lộ 13 từ Chơn Thành đi Đồng Phú, Dầu Tiếng; liên tỉnh lộ 16 từ Tân Uyên đi Phước Vĩnh; lộ 14 từ Bến Cát đi Dầu Tiếng ... và hệ thống đường nối thị xã với các thị trấn và điểm dân cư trong tỉnh.

Về hệ thống giao thông đường thủy, Bình Dương nằm giữa 3 con sông lớn, nhất là sông Sài Gòn. Bình Dương có thể nối với các cảng lớn ở phía nam và giao lưu hàng hóa với các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long.